Frans W. Saris’s 'Darwins Cijferslot' eindigt met 'Deus sive Natura'

Ergens dit voorjaar van 2018 zal verschijnen

Frans W. Saris, Darwins Cijferslot. Onze eigen draai aan de evolutie. Prometheus, 2018 [cf. voorjaarscatalogus 2018]

Ondanks wereldoorlogen, genociden, epidemieën en natuurrampen is de wereldbevolking verviervoudigd, onze gemiddelde levensverwachting verdubbeld en leven we comfortabeler dan ooit. Dankzij onze memen, het genetisch materiaal van onze cultuur, domineren wij de planeet Aarde en manipuleren we het leven naar believen. Maar hoelang blijft zoiets goed gaan? Deze macht maakt ook dat wij verantwoordelijk zijn voor het overleven van onszelf en het leven op aarde. In Darwins Cijferslot presenteert professor Frans Saris lichtvoetig zijn visie op de toekomst van de mensheid. Hierin lezen we zijn ongezouten mening over de urgentste problemen voor de komende generaties, zoals duurzaamheid, vrede en veiligheid. In dit boek wendt hij zich tot Nobelprijswinnaars, de kunst en de politiek van heden, verleden en toekomst.

Op zaterdag 3 maart houdt professor Frans Saris bij Spinozakring Soest een lezing over zijn boek Darwins Cijferslot. [Cf. aldaar ook een PDF van de Epiloog van het boek, getiteld: Deus sive Natura. Daaruit deze passage:

Is de God van Spinoza, is Deus sive Natura, niet bij uitstek de God voor de 21 e -eeuwse mens? Als we de natuur God noemen dan geloven we niet langer in een persoonlijke God die ons leven bestuurt.

Lost dat ook niet het probleem op van Gods verantwoordelijkheid voor al het kwaad in de wereld? Het probleem dat Karel van het Reve ‘de ongelooflijke slechtheid van het opperwezen’ noemde.

Is de God van Spinoza niet het antwoord op de vraag van atheïsten, van Herman Philipse tot Richard Dawkins? Zij die zich afvragen in welke God geloven degenen die in God geloven én in de evolutie theorie.

Als we de natuur God noemen, drukt dat dan niet het allesomvattende mysterie van de natuur uit? Het idee dat wij, ook wij fysici, de natuur waarvan wij deel uitmaken, nooit helemaal zullen kunnen begrijpen, omdat we er middenin staan en ons mensen de ‘God’s eye view’ niet gegeven is.

Is Deus sive natura niet dé manier om het wonderbaarlijke te verwoorden? Het sacrale, het respect en de eerbied voor moeder natuur die bij de 21 e -eeuwse mens, de homo economicus, zo node wordt gemist.

Frans W. Saris © foto Ernst Coppejans

Frans W. Saris is natuurkundige en publicist. Van 2002 tot 2007 was hij decaan van de faculteit wiskunde en natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden. Daarvoor was hij directeur van Energieonderzoek Centrum Nederland. Als Fysicus en bestuurder was hij werkzaam bij AMOLF en de Universiteit Utrecht. Saris schreef eerder voor NRC Handelsblad, de Volkskrant, De Gids en dNBg. Tijdens zijn loopbaan werd Saris onderscheiden met de Röntgenprijs. de Röntgenmedaille en de Jacob Kistemakerprijs. en hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Eerder: “Dialoog tussen Darwin en Spinoza”

Saris' afscheidscollege, dat hij vrijdag 31 augustus 2008 gaf, had de titel Rondom de Leidse Beuk, dialogen over de waarde van wetenschap. Het was eigenlijk geen echt college, maar meer een performance. Saris schreef een toneeltekst, die hij samen met zijn naaste collega in het faculteitsbestuur,  Jan Kijne, en twee studenten voordroeg.
Het stuk speelt in de Hortus. De studenten, die in dit stuk de liefde bezingen, studeren zowel aan de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen als aan de Faculteit der Kunsten.'  Het stuk gaat over de vraag 'Waartoe wetenschap?' en heeft zeven dialogen:

1.     Francis Bacon en Kamerlingh Onnes ,

2.     Kamerlingh Onnes Franz Kafka,

3.     Albert Einstein en Franz Kafka

4.     Albert Einstein en Charles Darwin,

5.     Charles Darwin en Spinoza,

6.     Niko Tinbergen en Spinoza,

7.     Niko Tinbergen en Francis Bacon

In het blog van 19-09-2009 bracht ik die “Dialoog tussen Darwin en Spinoza”